به گونهای از قطعات خمیده لوله ها و دیگر مجاری صنعتی که خمیدگی آنها به زانو خمیده انسان شباهت دارد زانویی گفته میشود.
زانويي و خم هر دو يك اتصال هستند كه امتداد مسير جريان سيال را بسته به زاويه خود عوض مي نمايند. از انواع آن ها به منظور اتصال لوله ها، شيلنگ ها، تيوب ها و... در انتقال سيال استفاده مي شود. زانويي يا خم مي تواند داراي زواياي مختلف بزرگتر يا كوچكتر از 90 درجه باشد. که معمولا در زاویای 45و22 و 90 مورد استفاده قرار می گیرد
تفكيك زانويي(ELBOW) و خم(BEND) بر اساس نام انگليسي آن ها، كه بايد در مستندات عضو ذكر شده باشد، انجام مي پذيرد.
طبقه بندی زانو ها به شرح ذیل می باشد:
1- نوع مواد : زانو های (چدن،پلی پروپیلن،پلی اتین، الومینیوم،آهن،فولاد،پی وی سی،برنجی و ...)
2- نحوه اتصال: زانو های (رزوه ای نر و ماده،پیچی،فلنچی،جوشی،چسبی،فشاری،کلمپی ، الکتروفیوژن و...)
3-زاویه :22 ، 45 و 90 درجه و...
4- کاربری : گاز ،آب ، فاضلاب ، آبیاری و ...
5-فشار اسمی :4 ،6 ،8 ،10 ،16 و...
یک از کاربرد های زانو های چدنی فلنجدار وصل کردن خطوط آبیاری و آبرسانی علی الخصوص در تاسیسات کشاورزی و صنایع آب و فاضلاب می باشد.
زانو دوسر فلنج سایز 200 این شرکت از جنس چدن خاکستری بوده و در سیستم های آبیاری تحت فشار جهت تغییر زاویه لوله های سایز200 میلیمتر مورد استفاده قرار می گیرد ،که توسط پیچ و مهره قطر 16میلیمتری با طول 80 میلیمتر و بسته به نوع طراحی به یکی از انواع فلنج جوشی پلی اتیلن ،گلودار دنده ای و یا گلودار جوشی به لوله متصل می گردد .برای آب بندی آن از واشر تخت 200 استفاده می شود.
تعداد سوراخ های پیچ و قطر آن بستگی به اندازه فلنج و کلاس فشاری آن دارد .محل قرارگیری سوراخ فلنج ها طوری استه که چهار سوراخ در روی خط عمودی و افقی گذرانده از مرکز قرار نمی گیرند ،زاویه بین خط مرکز و اولین سوراخ برابر است با 360 تقسیم بر دو برابر تعداد سوراخ ها و زاویه بین هر سوراخ نیز برابر 360 درجه تقسیم بر تعداد سوراخ ها است .
بطور مثال اگر تعداد سوراخها 4 عدد باشد، زاویه بین خط افقی و اولین سوراخ برابر : 45=2*4/360 است و زاویه بین سوراخها 90 درجه است.
استاندارد سوراخ ها بر مبنای DIN 2501 (لینک 1 و لینک 2) می باشد.