منو
سبد خرید شما

آبیاري موضعی


 

(در اینجا توضیح کوتاهی در مورد این سیستم ها ارایه می شود و بعدا در جای خود تک تک اجزای هر سیستم بطور بررسی خواهد شد)

 

روشهای آبیاری موضعی (Localized Irrigation)

در این روشها آب مورد نیاز گیاه از طریق شبکه لوله‌ها در سطح مزرعه توزیع و توسط وسایل خروجی، مستقیما در اختیار گیاه قرار می‌گیرد.
از آنجا که بخشی از سطح زمین اطراف گیاه خیس می‌شود، به همین جهت به روشهای آبیاری موضعی (Localized Irrigation) موسوم شده‌اند.
قدیمیترین روشی که بکار گرفته شده، آبیاری قطره‌ای است که از اواسط دهه 1960 همزمان با تولید لوله‌های پلی‌اتیلن توسعه یافته است.
در حال حاضر وسائل خروجی مورد استفاده با عنوان کلی گسیلنده بسیار متنوع می‌باشند.
روشهای آبیاری موضعی مانند دیگر روشها دارای مزایا و محدودیتهایی می‌باشند.

آبیاری موضعی عبارتست از پخش آهسته آب بر سطح یا زیر خاک به صورت قطرات مجزا ، پیوسته ، جریان باریک یا اسپری ریز از طریق قطره چکان نهایی که در طول خط انتقال آب قرار دارند . آبیاری موضعی دارای روش‌ها و مفاهیم متعددی مانند آبیاری دریپ ، آبیاری زیر بستری ، آبیاری فواره‌ای و آبیاری اسپری است .

سیستم آبیاری موضعی معمولاً جهت آبیاری درختان ، بوته‌ها، درختچه‌های انگور، باغ‌ها، و ...بکار گرفته می‌شود و شامل کنترل مرکزی ( فیلتراسیون و ایستگاه پمپاژ) – خطوط آب رسان اصلی و خطوط آب رسان فرعی و لوله‌های لترال و یا آبده می‌باشد که جنس این لوله‌ها اکثرا پلی اتیلن سنگین (H.D) و جنس لوله‌های آبده از پلی اتیلن سبک (L.D)می‌باشد.در روی لوله‌های لترال قطره چکان نصب می‌گردد.آرایش لوله‌های لترال معمولاً به صورت خطی یا لوپ در اطراف درختان مورد نظر خواهد بود . آبدهی قطره چکان‌های مورد استفاده در این سیستم از 2 لیتر در ساعت تا حدود 24 لیتر در ساعت متغیر می‌باشد و در شرایط معمولی از قطره چکان‌های 4 لیتر در ساعت استفاده می‌گردد.


قسمت‌های مختلف سیستم :

لوله‌های پلی اتیلن اصلی (H.D)، لوله‌های آبده پلی اتیلن (L.D) ، فیلتراسیون و ایستگاه پمپاژ.
آبیاری موضعی آسان‌ترین راه آب دادن به هر گیاه مانند درختان و تاک‌ها ست و کمبود رطوبت خاک را قبل از پیداش مکش بالاتر اثر مصرف آب به وسیله گیاه از طریق تبخیر و تعرق ، بر طرف می‌سازد . یک سیستم آبیاری موضعی به علت کاربرد موثر آب و نیروی کارگردارای مزایای اقتصادی منحصر به فرد است .


▪ صرفه جویی در میزان آب و هزینه‌ها :

آبیاری موضعی هزینه‌های بهره برداری را کاهش می‌دهد و این مسئله اساسی در این روش جدید است . سیستم‌های موضعی به آب کمتری نسبت به سایر سیستم‌های متداول آبیاری نیاز دارد . مثلاً در باغات درختان جوان ، آبیاری با سیستم موضعی تنها نصف آب مورد نیاز آبیاری بارانی یا سطحی مصرف می‌کند . با مسن تر شدن درختان ، صرفه جویی در آب با سیستم موضعی کاهش می‌یابد ما هنوز برای بسیاری باغداران آبیاری موثر با سیستم موضعی به علت کمبود و قیمت بالای آب ، اهمیت دارد . هزینه کارگر برای آبیاری را می‌توان کاهش داد ، زیرا در سیستم موضعی کافی است که پخش آب تنظیم گردیده و سیستم به کار انداخته شود . این تنظیم‌ها توسط وسایل اتوماتیکی انجام می‌گیرد که نیاز به کارگر چندانی ندارد .


● عملیات زراعی آسان‌تر :
از آنجا که بیشتر سطح خاک هرگز با آبیاری موضعی خیس نمی‌شود ، رشد علف هرز کاهش می‌یابد . در نتیجه هزینه کارگر و مواد شیمیایی برای کنترل علف هرز پایین می‌آید . همچنین چون با آبیاری موضعی خاک کمتری خیس می‌شود ، عملیات زراعی دیگر در باغات را می‌توان لاینقطع ادامه داد . مثلاً در گیاهان ردیفی ، فاروهایی که کارگران روی آن‌ها راه می‌روند نسبتاً خشک و محکم باقی می‌ماند .
کودها را می‌توان در آب آبیاری تزریق نمود که با این کار نیازی یه نیروی کارگر برای پخش آن‌ها روی زمین نیست . برای این منظور کودهای بسیار محلولی در بازار موجود بوده و انواع جدید آن‌ها کودپاشی از طریق سیستم موضعی را گسترده ساخته است . به علت کنترل بیشتر روی محل و زمان پخش کود با سیستم موضعی ، کارایی کود پاشی افزایش یافته است .


● به‌کارگیری آب شور :

آبیاری‌های مکرر رطوبت خاک را در حدی نگه می دارد که بین دو حالت خیلی خشک و خیلی ترنوسان نمی‌کند و بیشتر قسمت‌های خاک از هوای کافی برخوردار است . خیس ماندن خاک بین آبیاری‌ها ، نمک‌های موجود در محلول را رقیق تر نگه می دارد . به همین جهت در سیستم موضعی می‌توان از آب با شوری بیشتری نسبت به سایر روش‌های آبیاری استفاده کرد .
مورد استفاده در خاک‌های صخره‌ای و شیب‌های تند : سیستم‌های آبیاری موضعی را می‌توان طوری طراحی کرد که در هر نوع توپوگرافی به نحو موثر قابل استفاده باشد . در اراضی صخره‌ای ، حتی اگر فاصله بین درختان نامنظم و اندازه آن‌ها متفاوت باشد ، می‌توان آبیاری موضعی را به نحوی موثر به کار گرفت زیرا آب بسیار نزدیک به هر درخت پخش می‌شود .


● معایب آبیاری موضعی :
هزینه نسبتاً بالا ، گرفتگی قطره چکان‌ها ، ایجاد شوری موضعی و پخش نا منظم و لکه لکه‌ای رطوبت خاک از معایب اصلی سیستم‌های آبیاری موضعی بشمار می‌آیند.


● گرفتگی :
چون خروجی فطره چکان‌ها بسیار ریز هستند ، ذرات معدنی یا آلی موجب گرفتگی آن‌ها می‌شوند . گرفتگی باعث کاهش دبی تخلیه ، غیر یکنواختی پخش آب و در نتیجه صدمه به گیاه می‌گردد . در برخی موارد ، ذراتی در آب آبیاری موجود است و قبل از ورود به شبکه لوله‌ها تصفیه نمی‌شود . در موارد دیگر ، ذرات در داخل خط لوله یا با تبخیر آب از روزنه قطره چکان‌ها بین آبیاری‌ها وارد آب می‌شوند .اکسید آهن ، کربنات کلسیم و بقایای جلبک و میکروب‌ها در بعضی سیستم‌های آبیاری تشکیل شده‌اند . تصفیه شیمیایی آب منجر به حذف یا کاهش مشکل گرفتگی قطره چکان‌ها می‌گردد .


● یکنواختی :
بیشتر قطره چکان‌های موضعی دارای فشار سرویس پایینی هستند ( 5 تا 10 متر ) . اگر مزرعه دارای شیب تندی باشد ، دبی قطره چکان در خلال آبیاری تا حدود 50 درصد پیش بینی شده تغییر کرده و بعد از بستن آب ، قطره چکان‌های پایین تر همچنان به تخلیه آب ادامه می‌دهند . برخی گیاهان بیشتر و گیاهان دیگر کمتر آب دریافت می‌کنند. البته این مسائل با طراحی دقیق رفع می شود.


● شرایط خاک :
بعضی خاک‌ها دارای سرعت نفوذ نهایی کافی برای دریافت دبی تخلیه قطره چکان‌ها نبوده و تولید روان آب یا شرایط ماندابی می‌نمایند. معمولاً خاک‌های شنی ، به ویژه با لایه بندی افقی اندک ، برای آبیاری موضعی بسیار مناسب می‌باشند . این‌گونه لایه بندی برای آبیاری موضعی مفید است زیرا حرکت جانبی آب را افزایش داده و حجم بیشتری از خاک را مرطوب می‌سازد . تجربه نشان داده است که خاک‌های دارای بافت متوسط مناسب آبیاری موضعی بوده ، اما برخی خاک‌های بافت ریز روان آب تولید کرده‌اند.


● تجمع نمک :
نمک‌ها در سطح خاک تجمع یافته و خطر بالقوه‌ای برای گیاه فراهم می‌سازد زیرا باران‌های سبک املاح را به ناحیه ریشه گیاه منتقل می‌سازد . بنابراین ، وقتی بعد از دوره تجمع نمک باران می‌آید ، آبیاری بایستی طبق برنامه ادامه یابد تا به اندازه 5 سانتی متر باران وارد خاک شود و نمک‌ها را از ناحیه ریشه گیاه خارج سازد .
در هنگام آبیاری موضعی ، نمک‌ها در زیر سطح خاک و پیرامون حجم خیس شده خاک با قطره جکان نیز تجمع می‌یابد . خشک شدن خاک بین آبیاری‌ها موجب حرکت معکوس آب خاک و انتقال نمک از پیرامون ناحیه خیس شده به طرف قطره چکان می‌گردد حرکت آب بایستی همیشه دور از قطره چکان باشد تا از صدمات ناشی از نمک جلوگیری شود. بهتر است دور آبیاری همیشه 1 روز انتخاب شود.


● خطرات :
اگر حوادث کنترل نشده ای موجب قطع آبیاری گردد ، به گیاه سریعاً صدمه وارد می‌شود . زیرا توان ریشه‌ها برای گرفتن آب و مواد غذایی به حجم نسبتاً کوچک خاک خیس شده محدود می‌گردد.
با شکستن خط لوله انتقال آب اصلی یا درست کار نکردن سیستم تصفیه ، مقداری مواد زاید وارد آب می‌شود . با بروز این گونه حوادث ، تعداد زیادی از قطره چکان‌ها دچار گرفتگی می‌شوند که بایستی تعمیر یا تعویض گردند . مهمترین مساله پس از اجرای سیستم بهره برداری و نگه داری است که متاسفانه به این نکته مهم کمتر اهمیت داده می شود و همین مساله باعث ایجاد مشکلات فراوان پس از اجر اخواهد بود.

 

قسمتهای مختلف آبیاری موضعی


▪ واحد کنترل مرکزی
از دستگاه‌هایی تشکیل شده که آب پمپاژ شده را پس از تصفیه و افزایش کود ( در صورت لزوم ) و با کنترل دقیق میزان دبی جریان و تنظیم فشار وارد لوله اصلی شبکه آبیاری موضعی می‌نماید .
1) پمپ
2) حوضچه آرامش (درصورت نیاز)
3) هیدورسیکلون
4) فیلتر شن
5) تانک کود
6) فیلتر توری یا فیلتر دیسکی
 

● انواع آرایش قطره چکان‌ها و سطح خیس شده

در روش آبیاری موضعی تمام سطح زمین مرطوب نمی‌گردد بلکه درصدی از آن خیس می‌شود که آن‌را سطح خیس شده ( Pw ) می‌نامند . مقدار Pw به سطح خیس شده توسط هر نقطه ریزش آب، تعداد نقاط ریزش و آرایش نقاط بستگی دارد . حداقل سطح خیس شده باید 33درصد باشد.


تعداد نقاط ریزش و انواع آرایش قطره چکان‌ها در روی لوله‌های فرعی:
به طور کلی هر چه نقاط ریزش آب ( تعداد قطره چکان‌ها ) بیشتر باشد و قطره چکان‌ها با آرایش مطلوب‌تری استقرار داده شوند سطح خیس شده (Pw) بیشتر بوده ولی سیستم گران‌تر خواهد بود.


در اینجا پنج نوع استقرار قطره چکان که تاکنون معمول بوده و بیشتر مورد استفاده قرار می‌گردد توصیه می‌گردد: (البته انتخاب هریک از این آرایش ها نیاز به محاسبه سطح خیس شده دارد)

▪ آبیاری موضعی زیر سطحی Sub-Surface Irrigation

سیستم زیر سطحی بر پایه استفاده از نوارهای رطوبتی مداوم استوار است که تعیین کننده یک آبیاری مناسب و یکنواخت میباشد. بجای اینکه لترال ها و قطره چکان ها روی زمین باشند آنها را در 30 سانتیمتری زیرسطح خاک نزدیک ریشه قرار می دهند.این روش مزایا و معایب خاص خود را دارد که در ایران فعلا مورد توجه واقع شده است، اما باید بدانیم که این روش در کشورهای پیشرفته بعد از تحقیقات تقریبا کنار گذاشته شده است.

روش دیگر برای استفاده بهینه از آب "آبیاری زیر سطحی" است. در این روش ، شبکه ای از لوله های لاستیکی استفاده می شود که در عمق حدود ۳۰تا ۴۰سانتی متری زمین کار گذاشته می شوند. اگر این کار به درستی صورت بگیرد ، سطح خاک خشک می ماند و کل آب به مصرف رشد گیاه می رسد. در روش زیر سطحی امکان استفاده از ماشین آلات سنگین کشاورزی وجود دارد اما چند مشکل عمده راه را بر استفاده از این روش تنگ کرده اند: یکی اینکه هزینه استفاده از این روش بسیار زیاد است.

مشکل دوم این است که گیاه به تدریج به درون قطره چکانها و یا منافذ لوله های متخلخل ریشه می دواند، و سرانجام لوله ها به طور کامل مسدود می شوند. مشکل سوم این است که برخی لوله های متخلخل همچون لوله های لاستیکی ، از مواد بازیافتی مانند تایر اتومبیل درست می شوند که حاوی مقداری کاد میم است. کاد میم هم یک عنصر فلزی سنگین است که خاک و غذا را آلوده و مسموم می کند. یک مشکل دیگر توزیع نا همگون آب از منافذ این لوله ها است : منافذ به طور یکنواخت باز نمی شوند ، در نتیجه آب در بعضی قسمتها تلف می شود و رطوبت ان به سطح خاک می رسد و سطح خاک شوره می بندد . همچنین ریشه گیاهان می توانند به داخل منافذ بزرگتر نفوذ و رشد کنند .

توزیع رطوبت در بهترین حالت ، در منطقه ریشه گیاه در روش آبیاری زیر سطحی است . در این حالت سطح خاک خشک می ماند و نشت تدریجی آب از لوله متخلخل به گونه ای صورت می گیرد که تلفات به سمت عمق وجود نداشته باشد .

 

 

تا اینجا بطور خلاصه:

 

اجزای مختلف روشهای آبیاری موضعی:
ایستگاه پمپاژ
 تجهیزات تصفیه آب
تانک تزریق کود و مواد شیمیایی
شبکه لوله‌ها و تجهیزات  مورد نیاز
گسیلنده‌ها (دریپرها)  

 

ایستگاه پمپاژ:
موتور (موتورالکتریکی - موتور دیزلی)
پمپ (حلزونی – فشارقوی WKL – شناور و . . . )
ساختمان و تجهیزات مورد نیاز (الکتریکال و مکانیکال)

 

تجهیزات تصفیه آب:

حوضچه رسوب‌گیر
جداکننده گردابی
صافی‌های شن
صافی‌های توری
گسیلنده‌ها 

 

تجهیزات تصفیه آب:

حوضچه رسوب‌گیر
جداکننده گردابی
صافی‌های شن
صافی‌های توری
گسیلنده‌ها

 

شبکه لوله‌ها:
اصلی
فرعی
رابط یا منیفولد
آبده یا لترال

 

گسیلنده‌ها:
گسیلنده‌های موجود در بازار بسیار متنوع بوده و با توجه به مشخصات فنی و نوع کاربری، آنها را می‌توان به گروههای مختلف طبقه‌بندی نمود. از جمله این تقسیم بندیها عبارتند از:
طبقه بندی از نظر نحوه اتصال به لوله آبده
طبقه بندی از نظر نحوه خیس کردن خاک
طبقه بندی از نظر مکانیسم شستشو
طبقه بندی بر اساس مکانیسم استهلاک فشار

 

طبقه بندی از نظر نحوه اتصال به لوله آبده:  
گسیلنده‌های در خط (IN LINE)  
گسیلنده‌های روی خط (ON LINE)

 

طبقه بندی از نظر نحوه خیس کردن خاک:
 توزیع کننده خطی
 توزیع کننده نقطه‌ای
 افشانه‌ها و ریزپاشها (آبپاشهای مینیاتوری)
 بابلرها

 

طبقه بندی از نظر مکانیسم شستشو :
 خود شوینده (دائمی- غیر دائمی)
 غیر خود شوینده

 

طبقه بندی بر اساس مکانیسم استهلاک فشار:
 گسیلنده‌های طولانی مسیر
 گسیلنده‌های کوتاه مسیر (پیچ در پیچ با زانوهای تند)
 لوله‌های دوجداره
 گسیلنده‌های گردابی (محفظه مدور و جریان ورودی مماس به دیواره)
 گسیلنده‌های جبران کننده فشار. (با تغییرات فشار دبی خروجی ثابت است)

 

آرایش گسیلنده‌ها:
نحوه قرارگیری گسیلنده‌ها در کنار درختان (آرایش) به شکلهای مختلف امکان پذیر می‌باشد:
 آرایش خطی یک ردیفه
 آرایش خطی دو ردیفه
 آرایش دم‌خوکی یا حلقوی
 آرایش زیگزاکی

 

سه مشخصه‌ مهم گسیلنده‌ها:
 رابطه دبی - فشار  
 سیستم استهلاک فشار
 قطر روزنه خروجی

 

مزایا و معایب آبیاری موضعی:


مزایا
الف) راندمان بالا
ب) قابل استفاده برای انواع محصولات
ج) قابل کاربرد در شرائط مختلف توپوگرافی و نوع خاک
د) سایر مزایا  (کارگری، زهکشی، کیفیت محصول، کود، یخبندان)

معایب
الف) مشکلات ذاتی
ب) مشکلات کاربردی
ج) مشکلات اجتماعی


برگرفته شده از irrigation.blog.ir

 

تولیدکننده: ABAone مدل: 0973131835324030
رایزر در لغت به معنی بالا رونده است و در عمل به لوله های بالا روند آب و فاضلاب که وظیفه تقسیم و یا جمع آوری آب  یا فاضلاب را دارند می گویندرایزر اب مصرفیبه لوله ای که در راستای عمودی قرار بگیرد رایزر می گویند.در مهندسی لوله کشی piping رایزر لوله ای است که ران عمودی داشته باشد و این مفهوم مفهومی..
نمایش 25 تا 36 از 314 (27 صفحه)
خوش امدید
همــراه با آنهــایی که به بهترین بودن می اندیشــند.